PL
EN
DE
UA
Podsumowanie projektu „Straty wojenne Muzeum w Grudziądzu”, realizowanego w ramach programu rządowego „Badanie polskich strat wojennych” - 18 października 2024 r.
Uroczystość zaczęła się otwarciem wystawy czasowej pod tytułem „Straty wojenne Muzeum w Grudziądzu”.
Jesienią 1944 roku, wraz ze zbliżającą się do Grudziądza Armią Czerwoną, niemieccy urzędnicy postanowili ewakuować najcenniejsze zbiory grudziądzkiego Muzeum, znajdujące się wówczas pod opieką okupacyjnego dyrektora – Hansa Bernharda Meyera. Wywiezione w skrzyniach na cytadelę grudziądzką artefakty, zostały wkrótce potem przetransportowane przez wojsko niemieckie do Gdańska. Dalsze losy zagrabionych i wywiezionych obiektów muzealnych są nieznane. Z powojennego opisu strat wojennych Muzeum wynika, iż zaginęło około 4800 sztuk zabytków, co stanowiło 83 % przedwojennego stanu, nie wliczając numizmatyki.
Wystawa jest pierwszą w powojennej historii instytucji, na której zaprezentowano zdjęcia oraz dokumenty ukazujące zaginione obiekty muzealne. Natomiast dzieje grudziądzkiego Muzeum i jego przedwojennego zasobu, pokazano przez pryzmat niepublikowanych wcześniej fotografii sal i szaf muzealnych, ulokowanych w refektarzu Ratusza, a także obecnej siedziby Biblioteki Miejskiej im. Wiktora Kulerskiego w Grudziądzu.
W 2023 roku Muzeum w Grudziądzu otrzymało dofinansowanie ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z projektu „Badanie polskich strat wojennych 2023” oraz ze środków Gminy-Miasto Grudziądz. W przeciągu dwóch lat, pracownicy Muzeum przeprowadzili szereg kwerend historycznych, których podsumowaniem jest wystawa. Zaginione i zidentyfikowane zabytki z różnych działów merytorycznych zostaną niebawem wpisane do bazy strat wojennych, zarządzanej przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Na tej podstawie, po ich odnalezieniu, będzie można wnieść zgłoszenie o ich restytucję.
Po otwarciu wystawy odbyła się konferencja naukowa - „Straty wojenne Muzeum w Grudziądzu”, podczas której pracownicy Muzeum w Grudziądzu przybliżyli historię, zbiory oraz poniesione straty dóbr kultury instytucji, w wyniku działalności niemieckich władz okupacyjnych.
Program konferencji:
12.30 – 12.45 – otwarcie konferencji
12.45 – 13.15 – mgr Dawid Schoenwald, "Zarys historii Muzeum w Grudziądzu w latach 1884 – 1945"
13.15 – 13.35 – mgr Małgorzata Kurzyńska, "Straty wojenne Działu Archeologii"
13.35 – 13.55 – mgr Łukasz Ciemiński, "Cienie zapomnianych przodków. Utracone dziedzictwo ziemi chełmińskiej ze zbiorów Muzeum w Grudziądzu"
13.55 – 14.05 – dyskusja
14.05 – 14.20 – przerwa
14.20 – 14.40 – dr Paweł Nastrożny, "Utracone artefakty numizmatyczne. Zbiór monet, medali i pieniędzy papierowych Muzeum w Grudziądzu do roku 1939 i jego straty"
14.40 – 15.00 – mgr Emilia Markot – Borkowska, "Zdjęte ramy, opustoszałe półki - utracone zbiory artystyczne Muzeum w Grudziądzu"
15.00 – 15.20 – mgr Dawid Schoenwald, "W poszukiwaniu zaginionych artefaktów. Straty wojenne Działu Historii"
15.20 – 15.35 – dyskusja i podsumowanie konferencji
Po zakończeniu konferencji odbyła się promocja publikacji pod tytułem „Straty wojenne Muzeum w Grudziądzu”, współfinansowanej ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach projektu rządowego „Badanie polskich strat wojennych” oraz ze środków Gminy – Miasto Grudziądz. Książka dostępna bezpłatnie (jeden egzemplarz na osobę). Publikację w wersji elektronicznej, w języku polskim i angielskim można także pobrać bezpłatnie - piki PDF dołączone na końcu tego artykułu.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego, w ramach programu „Badanie polskich strat wojennych”.
Dofinansowane ze środków Gminy-Miasto Grudziądz 
